Teheccüd, gecenin üçte ikisi geçtikten sonra, sabah namazı girinceye kadar kılınan nafile bir namazdır. Teheccüd, uykuyu terk etmek demektir. Gece kılınan nafile namaz, gündüz kılınan nafile namazdan daha faziletlidir. Çünkü gece uyanmak nefse zor gelir. Hadis-i şerifte (İbadetin efdali zahmetli olanıdır) buyuruldu. (M. Felah, İbni Esir- Nihaye)
(Amellerin kıymetlisi, az da olsa devamlı olanıdır) hadis-i şerifi, meşakkatli ibadeti ara sıra yapmaktansa, meşakkati az olanı devamlı yapmanın daha faydalı olduğunu bildirmektedir. (Beyheki)
Gece namazı çok faziletlidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Gece seherde kılınan iki rekat namaz, dünya ve içindekilerden daha kıymetlidir. Eğer meşakkat vermeseydi, gece namazını ümmetime farz kılardım.) [Deylemi]
(Farzlardan sonra en faziletli namaz, gece namazıdır.) [Müslim]
(Selamı yayar, açları doyurur, sıla-i rahimde bulunur, geceleri herkes uyurken namaz kılarsanız, selametle Cennete girersiniz.) [Tirmizi]
(Müminin şerefi gece namazı kılmasındadır.) [Hatib]
(Teheccüd, günahları affettiren salihlerin ameli olup, hastalıklara da şifa verir.) [Tirmizi]
(Yatarken gece kalkmaya niyet eden, sabaha kadar uyuya kalsa, gece namazı kılmış gibi sevaba kavuşur, uykusu da kendisine sadaka olur.) [Nesai]
(Kış, müminin baharıdır. Gündüzleri kısadır, oruç tutar, geceleri uzundur, ibadet eder.) [Beyheki]
(Uyanacağını uman, vitri seherde kılsın! Çünkü o vakit rahmet melekleri hazır olur.) [Müslim]
(Seherde yapılan dua kabul olur.) [Tirmizi]
(Seher vakti Hak teâlâ buyurur: İstiğfar edeni affederim, isteyene istediğini verir ve duasını kabul ederim.) [Müslim]
Allahü teâlâ iyileri överken, (Onlar seher vaktinde istiğfar eder) buyuruyor. (Zariyat 18)
Hazret-i Yakub oğullarına, (Sizin için yakında [seherde] Rabbime istiğfar edeceğim) dedi. (Yusuf 98)
Âl-i İmran suresinin 17. âyetinde, sabredenler, sadıklar, namaz kılanlar, zekat verenler ve seherde istiğfar edenler övülmektedir. Beş vakit namazı, tadil-i erkan ile ve cemaat ile eda etmeli! Teheccüd namazı kılmalı, seher vakitlerini istiğfarsız geçirmemeli, gaflete dalmamalı, ölümü ve ahireti düşünmeli, haramları bırakıp, ahirete yönelmeli. İş budur, bundan gayrisi hiçtir. (Mek. Masumiyye)
Allahü teâlâ, Musa aleyhisselama, (Benim için ibadet et) buyurunca, Hazret-i Musa, (Ya Rabbi sana ne zaman ibadet edeyim ki makbul olsun?) diye sordu. Cenab-ı Hak da (Gece namaz kıl) buyurdu. (Ey Oğul İlmihali)
Teheccüd namazı böyle faziletli olmakla beraber, nafiledir. Bir kimse, ömründe hiç teheccüd kılmasa, ahirette hiçbir ceza verilmez. Çünkü nafile namazdır. Ama farz namazın kazasını kılmayan büyük cezalara maruz kalacaktır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Farzın yanında nafilenin hiç kıymeti yoktur. Deniz yanında, damla bile değildir. (1/29)
Hanefi âlimlerinden Abdülhak-ı Dehlevi hazretleri buyurdu ki:
Fütuh-ul-gayb kitabındaki (Farz namaz borcu olanın Allahü teâlâ, nafile namazlarını kabul etmez) hadis-i şerifi gösteriyor ki, farz borcu olanın, sünnetleri de kabul olmaz. Çünkü sünnetler de nafiledir.
Gece kaza kılan hem kazasını öder, hem de teheccüd sevabına kavuşur.(Nevadir-i Fıkhıyye)
Teheccüd namazı diğer nafilelerden daha üstündür. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Farzlardan sonra en faziletli namaz, gece kılınan teheccüd namazıdır.) [Müslim]
Kazaya da niyet edilirse, hem kaza borcu ödenmiş, hem de teheccüd sevabına kavuşulmuş olur.
